Uit een interview met Dietz

JB.gif (5965 bytes)

In de HP/De Tijd van 9 maart 2001 staat het artikel Dietz spreekt.
"Hij vertrok tegen zijn zin als directeur bij De Arbeiderspers, nadat het personeel zich tegen hem had gekeerd en zijn baas hem had laten vallen.
Voor het eerst doet Ronald Dietz nu zijn verhaal."
Niet verwonderlijk dat Jeroen Brouwers ter sprake komt. Enkele citaten.
De afbeeldingen die hier stonden, scans van o.a. een pagina met daarop een foto van Dietz en Brouwers en een grotere scan van deze foto, zijn op verzoek van fotograaf Klaas Koppe door mij verwijderd om redenen van copyrights. Dat is jammer, maar als vervaardiger van deze prachtfoto's staat hij natuurlijk geheel in zijn recht - en het waren (moest ik ook toegeven) nog beroerde scans ook. Mijn excuses.

Als uitgever hoor je toch te allen tijde voor je succesauteurs klaar te staan?
"Nee meneer, dat idee spruit voort uit een negentiende-eeuwse kunstopvatting: alles voor de kunst, amen. Maar nu komt het vooral aan op tweerichtingsverkeer met je auteurs, waarbij je de literaire grootheid van hun werk vooral niet moet verwarren met de marktkansen ervan. Die twee zaken kunnen vér uiteenlopen, en dat moet je communiceren."
U hebt ten minste één van uw voormalige auteurs, Jeroen Brouwers, met die houding tot razernij gebracht. Hij wijdde zelfs een van zijn 'Feuilletons' aan u onder de titel 'Extra-edietzie'.
"Jeroen Brouwers placht te zeggen dat je als uitgever álles van je auteurs moet kunnen verdragen. Een voorwereldlijke tralala. In zijn geval bedoelde hij dat inclusief de beledigingen, tijdelijke depressies en repressies, de aanvallen van achterdocht en waanzin."

"Brouwers die mij dan om twee uur 's nachts opbelde met die nasale dronkemansstem: 'Jij zult mij ooit eenmaal verraden, Ronald, net zoals alle anderen'. Vervolgens hoorde je hem dwars door zijn salontafel kukelen, waarbij de telefoonhoorn met veel glasgerinkel door de ramen sloeg.
Als Brouwers niet aan schrijven toekwam, moest ik hem pamperen. Als hij jeremieerde over zijn gebrek aan geld, moest ik zijn mecenas zijn of zijn oud zilver oppoetsen in de vorm van weinig kansrijke heruitgaven. Als hij huilde over zijn kwellingen of onbegrepenheid, moest ik zijn troostengel zijn. Dag en nacht lag hij aan de hoorn om zich te beklagen. Op een gegeven moment ben ik naar hem toegegaan om hem duidelijk te maken wat in mijn vermogen lag en wat niet. Hij zei dat hij het begreep en sprak met mij af er niet meer zo op terug te komen."

"Maar een week later kreeg ik weer een brief waarin hij weer van voren af aan begon en dreigde met opstappen als ik niet metéén dit en dat. Brouwers schreef 'meteen' altijd met accenttekens. Hij had al die ellende nodig om zichzelf op te kunnen starten. Dat is mooi voor de kunst, maar een uitgever slijt eraan op. Ik heb op een gegeven moment niet meer op zijn hysterische dreig- en scheldbrieven gereageerd en in consequentie kwam ik natuurlijk niet meer als overigens al opgezegde uitgever opdagen op de voor hem belangrijke momenten. Toen heeft hij zijn vet proberen te halen in lachwekkende en uiterst bedenkelijke pamfletten."

Lachwekkend en uiterst bedenkelijk, jaja. Makkelijk hoor, om te zeggen dat een pamflet 'uiterst bedenkelijk' is. Dat hoef je verder niet inhoudelijk toe te lichten, zeker niet als je de schrijver toch al hebt beschreven als een hysterische, drankzuchtige, zielige idioot. Lachwekkend is natuurlijk vooral de opmerking over het 'oppoetsen' van het 'oud zilver' van Brouwers in de vorm van 'weinig kansrijke' heruitgaven: uiterst lachwekkend - aangezien vrijwel alle romans van Brouwers sindsdien zéér (met accenttekens) succesvol zijn heruitgegeven door Atlas.

scan verwijderd i.v.m. copyrights

Tja. Het is me wat.
Overigens valt de naam Jeroen Brouwers elders in hetzelfde 'boekenspecial'-nummer van HP/De Tijd nòg eens.
In het artikel Die verdomde roman (geschreven door Boudewijn van Houten), dat draait om de 'merkwaardige overschatting van het genre' roman, staat:

"Auteurs die ernstig genomen willen worden, schrijven dan ook de ene roman na de andere, zelfs als ze niets te vertellen hebben dat om dat genre vraagt. Jeroen Brouwers is daarvan uiteraard een prachtvoorbeeld. Hij schreef welgeteld één geslaagde roman, Bezonken rood, en nog een tiental romans waarvan hij ook zelf moest toegeven dat er niets in stond en dat hij ze persoonlijk niet zou gaan lezen. Je zult er maar mee opgescheept zitten! De uitgeverij verramsjte ze allemaal in één klap."

Wat zeggen we dáárvan? "Welgeteld één geslaagde roman", "en nog een tiental romans" die nota bene door de uitgeverij "in één klap" werden verramsjt.
Juist. Even tellen.
Buiten de inderdaad als zeer geslaagd geldende roman Bezonken rood, in Frankrijk bekroond met de Prix Femina Etranger, tel ik - anno Van Houtens betoog - een roman of zeven: geen tien. Wie moeite heeft met tellen beginne maar beter niet aan het tellen van de essays die Brouwers óók op zijn naam heeft staan, - dat zijn er ruimschoots meer dan tien.
Maar à propos bekroningen, kijken we even verder: de Vijverbergprijs voor Joris Ockeloen en het wachten, de Multatuliprijs voor Het verzonkene, de Bordewijkprijs voor De zondvloed. Dat zijn romans ja. Romans waar 'niets in stond' dan zeker? Vorig jaar nog een ware prijzenregen (Gouden Uil Literatuurprijs, Gouden Uil Publieksprijs, Multatuliprijs, Humo's Gouden Bladwijzer, Ako Literatuurprijs) voor Geheime kamers, ook een roman van Jeroen Brouwers die volgens Boudewijn van Houten blijkbaar niet geslaagd is.
Maar misschien heeft hij niet de moeite genomen om de roman daadwerkelijk even te lezen, dat zou eventueel natuurlijk best kunnen.

Wat betreft die al vaker verkeerd geciteerde uitspraak van Brouwers over zijn eigen boeken: men leze hier even, en overigens: het verramsjen van Brouwers' boeken was een deel van de overeenkomst toen Brouwers opstapte bij De Arbeiderspers (en elders werd verwelkomd).
Maar laten we het hele artikel alsjeblieft niet te serieus nemen. Want (ter illustratie nog een citaat):

"En Jane Austen dan? Haar romans worden op het ogenblik druk verfilmd en hebben een dergelijk succes, dat zelfs allerlei andere romans van dames uit die tijd resoluut uit de oude doos worden gehaald om op het witte doek en het televisiescherm te kunnen komen. Je moet wel een flauwe homo zijn (...) om er plezier aan te beleven."

Weten we dat ook weer.

Deze pagina's zijn gemaakt door:
Eric Geevers